Willem Mengelberg (1871-1951) is een dirigent van mondiale betekenis. Onderdeel van zijn archief vormen 1.162 directiepartituren. Deze partituren zijn een kostbaar bezit vanwege de talloze aantekeningen die Mengelberg er ten behoeve van zijn uitvoeringspraktijk in heeft aangebracht. De aantekeningen zijn soms ontstaan uit direct contact met componisten zelf als Gustav Mahler, Richard Strauss, Max Reger en Sergei Rachmaninov.

De betekende partituren geven een veelzijdig inzicht in zijn manier van werken, omdat de aantekeningen uitvoerig en gedetailleerd kunnen zijn. Zo noteerde hij bijvoorbeeld de tempi die hij gebruikte. Daarnaast bevatten de partituren wezenlijke aanwijzingen, die naar de uitvoeringspraktijk van allerlei componisten en uitvoerend musici verwijzen.

De meest bijzondere partituren zijn vanzelfsprekend die van de muziek van Gustav Mahler, omdat Mengelberg vanaf 1903 nauw met hem samenwerkte en hem naar Nederland haalde. Daarnaast bieden de partituren met werken van componisten als Richard Strauss, Sergei Rachmaninov, Igor Strawinky, Béla Bartók en vele andere tijdgenoten een ongekend inzicht in de uitvoeringspraktijk van klassieke muziek in de eerste helft van de 20ste eeuw.

De collectie directiepartituren wordt nader ontsloten in het digitale Mengelberg Monument. Sinds begin 2025 is een preview (bèta-versie) van het monument te zien op de hoofdpagina van de website van de Collecties Nederlands Muziek Instituut, een officiële presentatie zal later plaatsvinden. De voorbereiding en begeleiding van de digitalisering van de partituren is in 2020 namens het Haags Gemeentearchief bewerkstelligd door Bertrand Wacker, de uitvoering van de digitalisering door Picturae. Aan de hand van de gedigitaliseerde werken zijn de aantekeningen van Mengelberg door Frits Zwart vervolgens getranscribeerd. De transcripties zijn zowel in deze inventaris als in het Mengelberg Monument te zien in de viewer na het openen van een partituur en een bladzijde met notities. Niet elke werk beschikt (nog) over een transcriptie. De totstandkoming van het Mengelberg Monument is een initiatief van Frits Zwart en mogelijk gemaakt door een financiering vanuit de Willem Mengelberg Stiftung (Zwitserland).

Enkele betekende partituren bevinden zich als verwant materiaal in het archief van de New York Philharmonic, waar Mengelberg dirigent van is geweest. Deze partituren zijn ook digitaal te raadplegen via de website van het orkest.