In tijden van oorlog hebben juist veel kinderen het heel zwaar. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog in Den Haag was dit het geval. Hun verhaal staat centraal in deze lezing over de hongerwinter in 1944. Spreker is Stefan Kras docent en historicus. De lezing is op donderdag 16 april van 17.30 uur tot en met 18.30 uur bij podium B in de Centrale Bibliotheek. Deze lezing is gratis, u dient zich wel op te geven.

Meld u aan voor deze lezing

“Hongerwinter”, tekening A.M. Luijt, 1945 (fragment), Haags Gemeentearchief

Op 27 maart 1944 hielden agenten drie jongens van 13 en 14 jaar aan in het Zuiderpark. Zij hadden geprobeerd om struisvogels te vangen door sinaasappelschillen aan een koperdraad te bevestigen, en deze als “hengel” te gebruiken.

Op jacht naar brandstof en eten

De schaarste aan voedingsmiddelen en brandstof, die De Haag al vanaf 1941 in zijn greep hield, werd in de loop van 1944 steeds nijpender. Ondanks verwoede pogingen van schoolleiders om kinderen en pubers op school te houden, werd er massaal gespijbeld. De jongeren gingen op jacht naar steenkool en aardappelen die zij via diefstal en bedelarij trachtten te bemachtigen. Toen de nationale treinstaking van september 1944 een einde maakte aan de steenkooltoevoer richting Den Haag, was het niet ongewoon om Haagse jongetjes van 8 jaar op straat te zien met een bijl of een zaag.

Kinderen verzamelen takken in wat over is van de Scheveningse Bosjes. Fotograaf L.H. Zieck, 1944 (fragment)

Fataal einde in de Elandstraat

De politie deed talloze aanhoudingen wegens “diefstal van bomen” en aarzelde niet om met scherp te schieten. Zo overleed op 25 april 1945 het 7-jarige jongetje Jacobus Nienhuis. Hij stond op de Elandstraat in een menigte die houtblokjes onder de tramrails aan het uitgraven was. Na enkele waarschuwingen te hebben gegeven, schoot een wachtmeester met zijn dienstkarabijn op de menigte in met fatale gevolgen.

Kinderen verzamelen takken in wat over is van de Scheveningse Bosjes. Fotograaf L.H. Zieck, 1944

Op basis van de archieven van de Kinderpolitie en schoolarchieven zal historicus Stefan Kras een beeld schetsen van de verwoestende gevolgen van de schaarste tijdens de oorlogsjaren op de snel verwilderende Haagse jeugd.

Over de spreker

Stefan Kras is historicus en docent geschiedenis aan het Johan de Wittcollege in Den Haag. Hij is gefascineerd door het reilen en zeilen van Haagse middelbare scholen en scholieren tijdens de Tweede Wereldoorlog.